Δευτέρα 11 Απριλίου 2011

ΑΣΠΑΡΤΥΛΓΛΥΚΟΖΑΜΙΝΟΥΡΙΑ

Η ασπαρτυλγλυκοζαμινουρία αποτελεί αυτοσωματικά υπολειπόμενο νόσημα, κατά το οποίο η ασπαρτυλγλυκοζαμίνη συσσωρεύεται στα λυσοσωμάτια πολλών ιστών , οδηγώντας σε αναπτυξιακή καθυστέρηση. Η πρωτοπαθής μεταβολική διαταραχή οφείλεται στην ελαττωματική ή απουσιάζουσα δραστηριότητα του λυσοσωμιακού ενζύμου ασπαρτυλγλυκοζαμινιδάση, αποτέλεσμα της οποίας είναι η συσσώρευση της ασπαρτυλγλυκοζαμίνης.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

ΠΡΩΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΣΠΑΡΤΥΛΓΛΥΚΟΖΑΜΙΝΟΥΡΙΑΣ (ΑΓΑ)

Συνήθως τα βρέφη δεν παρουσιάζουν κάποιες διαταραχές και η κλινική τους πορεία κατά τη διάρκεια του 1ου χρόνου είναι ασυμπτωματική. Μετά τον 1ο χρόνο παρατηρούνται αρκετές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος με συνοδές λοιμώξεις του μέσου ωτός στα πρώτα 2-3 χρόνια της ζωής των πασχόντων.
Υπερτροφικές αμυγδαλές, ήπια υποτονία και ως αποτέλεσμα αυτής ομφαλοκήλη και βουβωνοκήλη, ανεξήγητα συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα με συνοδό διάρροια, στραβισμός, τερηδονισμένα δόντια είναι μερικά από τα συμπτώματα που έχουν αναφερθεί

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ

Το πρώτο σύμπτωμα στην περίπτωση των πασχόντων είναι η καθυστέρηση στην έναρξη της ομιλίας, η οποία είναι πλέον έκδηλη κατά τη διάρκεια του 2ου & 3ου έτους.
Άλλα προβλήματα είναι η διάσπαση προσοχής, η πεισματάρικη συμπεριφορά και η αδεξιότητα των κινήσεων.
Μετά από μια φυσιολογική ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας, το αναπτυξιακό προφίλ των ασθενών με ΑΓΑ διαμορφώνεται ως εξής:
-μια περίοδος αργά εξελισσόμενης ανάπτυξης εώς την ηλικία των 13-16 ετών
-μια περίοδος αργά εξελισσόμενης καθυστερούμενης ανάπτυξης εώς την ηλικία των 25-28 ετών
-η περίοδος της ταχείας προσβολής & της ταχείας εξέλιξης της καθυστέρησης.
Στην κορύφωση της ανάπτυξης, στην ηλικία δηλαδή των 13-16 ετών, οι ασθενείς με ΑΓΑ παρουσιάζουν πνευματικές & προσαρμοστικές ικανότητες παρόμοιες με αυτές των φυσιολογικών παιδιών ηλικίας 5-6 ετών.
Η σοβαρότητα της νοητικής καθυστέρησης είναι ηλικιακά εξαρτώμενη στους ασθενείς με ΑΓΑ, καθώς οι ασθενείς ηλικίας εώς 10 ετών καθυστερούν σε ήπιο βαθμό, οι ασθενείς στην 2η δεκαετία της ζωής των έχουν μέτρια νοητική καθυστέρηση, ενώ οι ενήλικες ασθενείς είναι σοβαρά καθυστερημένοι.
Οι διαταραχές της ανάπτυξης του λόγου αποτελούν τη βασική έκφραση της νοητικής καθυστέρησης, ενώ μερικοί ασθενείς εκφράζουν επιπλέον σημεία δυσαρθρίας. Μια αργή επιδείνωση του λόγου εμφανίζεται μετά την εφηβεία, ενώ οι περισσότεροι ενήλικοι ασθενείς έχουν μόνο μερικές λέξεις στο λεξιλόγιό τους.
Η ανάπτυξη στον κινητικό τομέα είναι λιγότερο διαταραγμένη σε σύγκριση με τις νοητικές και λεκτικές δυνατότητες. Αδέξιο βάδισμα, φτωχός κινητικός συντονισμός των χεριών, διαταραχή της ισορροπίας σε κάποιους ενήλικες ασθενείς και επομένως απώλεια της ικανότητας για βάδιση είναι κάποια από τα συμπτώματα που έχουν αναφερθεί.

ΕΠΙΛΗΨΙΑ

Γύρω στο 20% των ασθενών παρουσιάζουν σε όψιμα στάδια της νόσου επιληπτικούς σπασμούς, με την κυριότερη διαταραχή στο ΗΕΓ το χαμηλό δυναμικό. Η χορήγηση καρβαμαζεπίνης είναι αρκετά αποτελεσματική.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

Πείσμα και υπερκινητικότητα παρατηρούνται κατά την παιδική ηλικία και κάποιες φορές και σε πιο ηλικιωμένους ασθενείς. Κατά την εφηβεία ειδικά τα κορίτσια με ΑΓΑ, παρουσιάζουν ερεθιστική συμπεριφορά, που διαρκεί από εβδομάδες ως μήνες.

ΦΥΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ & ΣΥΝΟΔΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Χαρακτηριστικό εύρημα κατά τη φυσική εξέταση αποτελεί το ελαφρώς χαμηλότερο τελικό ανάστημα, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες με ΑΓΑ. Ήπια ευρήματα κατά την εξέταση του προσώπου παρουσιάζουν οι ασθενείς με ΑΓΑ, όπως: περισσευούμενο δέρμα, παχειά χείλια, χαμηλή και ευρεία μύτη, χοντρές τρίχες, υπερτελορισμός, υπερκινητικότητα αρθρώσεων, ερυθηματώδεις δερματικές βλάβες με τάση για λοιμώξεις και εξαιρετικά σπάνια ηπατομεγαλία ή/και σπληνομεγαλία, σπονδυλολίσθηση, συγγενής μεθαιμοσφαιριναιμία, ρευματοειδής αρθρίτιδα, χρόνια φλεγμονώδης αρθρίτιδα.

ΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ

Πεπαχυσμένος θόλος κρανίου, οστεοχονδροτικές αλλοιώσεις των σπονδύλων, λεπτός φλοιός των μακρών οστών και γενικευμένη οστεοπόρωση (αυξημένη τάση για κατάγματα) είναι τα χαρακτηριστικότερα ευρήματα στους ΑΓΑ ασθενείς.

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Το χαρακτηριστικότερο εύρημα στην C/T εγκεφάλου είναι η διάχυτη ατροφία. Η MRI εγκεφάλου έχει ξεκαθαρίσει ότι πρόκειται για πρωτοπαθές νόσημα της φαιάς ουσίας, το οποίο προσβάλλει και τη λευκή ουσία καθυστερώντας τη μυελίνωση

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

1.Κλινικά ευρήματα-ποιος ασθενής να ελεγχθεί?

Παιδί με συχνές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, καθυστερημένη ανάπτυξη λόγου και αδεξιότητα κινήσεων
Ενήλικας με χονδροειδή χαρακτηριστικά προσώπου και σοβαρή νοητική καθυστέρηση

2.Καθορισμός των γλυκοασπαραγινών στα ούρα

Χρησιμοποιείται ημι-ποσοτική χρωματογραφία λεπτού στρώματος στα ούρα ασθενών με ΑΓΑ για τη διάγνωση και τον έλεγχο της νόσου. Έχει χρησιμοποιηθεί επίσης και υγρή χρωματογραία για τον ίδιο σκοπό, όπως επίσης και η χρωματογραφία ανταλλαγής ιόντων και η GC-MS.
Η ανεύρεση γλυκοασπαραγίνης στα ούρα είναι εξαιρετικά ειδική δοκιμασία για τη διάγνωση της ΑΓΑ και όταν συνυπάρχει και η κλινική συμπτωματολογία, επιβεβαιώνεται η διάγνωση και δεν είναι απαραίτητη οποιαδήποτε περαιτέρω διαγνωστική δοκιμασία

3.Κενοτοπιώδη λεμφοκύτταρα (διαγνωστικά των λυσοσσωμιακών νοσημάτων)

Ο αριθμός των κενοτοπιωδών λεμφοκυττάρων είναι διαφορετικός και γι αυτό συστήνεται η επαναλαμβανόμενη μέτρηση (x3) τουλάχιστον 500 λεμφοκυττάρων.

4.Καθορισμός της ενζυμικής δραστηριότητας

Χρησιμοποιούνται λευκοκύτταρα περιφερικού αίματος, απομονωμένα λεμφοκύτταρα ή ινοβλάστες δέρματος
Οι μέθοδες που χρησιμοποιούνται είναι : η χρωμομετρική και η φθοριομετρική.
Οι ασθενείς με ΑΓΑ εμφανίζουν πολύ χαμηλά ποσά ΑΓΑ (απουσιάζουσα δραστηριότητα ή λιγότερο από το 10% της φυσιολογικής) και στα λευκοκύτταρα και στους ινοβλάστες.

5.Μοριακή διάγνωση

Το γονίδιο που κωδικοποιεί για την ανθρώπινη ασπαρτυλγλυκοσαμινιδάση βρίσκεται στην περιοχή 4q32-q35
Οι μεταλλάξεις είναι χαρακτηριστικές για τους ασθενείς φινλανδικής καταγωγής (AGUFIN & AGUFIN minor) και οικογενείς-ειδικές (σημειακές, διαγραφές, εισαγωγές) για τους ασθενείς με καταγωγή από τον υπόλοιπο κόσμο.

6.Προγενετική διάγνωση

Πρακτικά δεν είναι εφικτή διότι το αμνιακό υγρό είναι πολύ φτωχό σε ασπαρτυλγλυκοζαμίνη.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Για την ώρα δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για τη νόσο. Τέσσερις ασθενείς έχουν υποβληθεί σε αλλογενή μεταμόσχευση μυελού των οστών με ομαλοποίηση των βιοχημικών διαταραχών, σημαντική ελάττωση της ασπαρτυλγλυκοζαμίνης στα ούρα και αποκατάσταση της ενζυμικής δραστηριότητας στα κύτταρα του περιφερικού αίματος και των ινοβλαστών, ΧΩΡΙΣ διόρθωση των αναπτυξιακών διαταραχών.

Πάνος Πουλόπουλος

Δεν υπάρχουν σχόλια: