Τετάρτη 18 Αυγούστου 2021


ΠΩΣ Ο ΚΟΡΩΝΑ-ΙΟΣ ΠΡΟΣΒΑΛΛΕΙ ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ 

(NATURE 595, 640-644 (2021)- ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ)

Ο κορωναιός περιβάλλεται από ένα εντυπωσιακό στρώμα ζάχαρης , των γλυκανών , το οποίο ο ιός χρησιμοποιεί για να μην αναγνωρίζεται από τον ανθρώπινο οργανισμό, όπως άλλωστε κάνουν και άλλοι ιοί και το οποίο περιβάλλει την πρωτείνη-ακίδα επίσης.

Το ανώτερο τμήμα της πρωτείνης ακίδας που δεν καλύπτεται από γλυκάνες  είναι η περιοχή πρόσδεσης του ιού (Receptor- Binding Domain, RBD), ενός από τα τρία τμήματα της πρωτείνης-ακίδας που συνδέεται με τους υποδοχείς των ανθρώπινων κυττάρων. Τα άλλα δυο τμήματα είναι : η S1-υπομονάδα και η S2-υπομονάδα ( η τελευταία περιβάλλεται επίσης από γλυκάνες και αποτελείται από το σώμα και το στέλεχος- με περαιτέρω υποδιαρεσεις σε : hip, knee, ankle-και το οποίο του προσδίδει κινητικότητα).Παρόλο που η περιοχή-σύνδεσης δεν καλύπτεται από γλυκάνες, εντούτοις είναι «χωμένη» στο περίβλημα των γλυκανών.

Όταν η περιοχή σύνδεσης ανυψώνεται από το επίπεδο των γλυκανών, στην προσπάθεια της να συνδεθεί με τον υποδοχέα του κυττάρου, 2 γλυκάνες εισέρχονται στη θέση της RBD στην προσπάθεια τους να συγκρατήσουν την RBD στη θέση της. Όταν μεταλλαχθούν αυτές οι 2 γλυκάνες , η πρωτείνη ακίδα χάνει την ικανότητά της να προσδένεται στον υποδοχέα , γεγονός που τις καθιστά ως θεραπευτικό στόχο για την νόσο Covid-19.

Κάθε σωματίδιο του ιού έχει στην επιφάνειά του τυχαία τοποθετημένες 24-40 πρωτείνες-ακίδες, οι οποίες είναι πολύ ευκίνητες και στρέφονται σε 3 σημεία του στελέχους τους. Aυτό επιτρέπει στην πρωτείνη- ακίδα να περιστρέφεται, να πάλλεται και να γυρίζει, γεγονότα τα οποία δίνουν την δυνατότητα στην ακίδα να εξερευνά την επιφάνεια του ανθρώπινου κυττάρου και σε πολλές ακίδες να συνδέονται σε ένα ανθρώπινο κύτταρο.

Αποτέλεσμα της εξερεύνησης της επιφάνεια ς του κυττάρου είναι ότι οι RBD's της SARS-CoV-2 πρωτείνης -ακίδας να προσκολλώνται σε μια οικεία πρωτείνη, η οποία ονομάζεται ACE-2 υποδοχέας και βρίσκεται στην εξωτερική επιφάνεια των περισσοτέρων κυττάρων του ρινοφάρυγγα και του αναπνευστικού συστήματος. Οι ανησυχητικές παραλλαγές παρουσιάζουν μεταλλάξεις στην S1-υπομονάδα της ακίδας, η οποία φιλοξενεί τις RBD's περιοχές και είναι υπεύθυνη για τη σύνδεση με τον ACE-2 υποδοχέα.

Εφόσον η πρωτείνη-ακίδα συνδεθεί με τον ACE-2 υποδοχέα, άλλες πρωτείνες της επιφάνειας ων κυττάρων του ξενιστή, εκκινούν μια διαδικασία συγχώνευσης των μεμβρανών του ιού και του κυττάρου του ξενιστή.

Ο SARS-CoV-2 χρησιμοποιεί μια ενζυμική πρωτεάση για να διασπάσει τη μεμβράνη του κυττάρου του ξενιστή, την TMPRSS2 ("ΤΕΜΠΡΕΣ-2')-ταχύς τρόπος εισόδου, η οποία βρίσκεται σε αφθονία στην επιφάνεια των αναπνευστικών κυττάρων. Αρχικά η TMPRSS2 αποκόπτει τμήμα της S2-υπομονάδας της ακίδας. Αυτή η αποκοπή, εκθέτει ένα τμήμα των υδροφοβικών αμινοξέων, το οποίο αποζητά κάλυψη από το υδρόφιλο περιβάλλον και χώνεται στην κυριολεξία στην κοντινότερη μεμβράνη, αυτή του αναπνευστικού κυττάρου. Στη συνέχεια οι εκτεινόμενες ακίδες διπλώνουν πίσω στον εαυτό τους, σαν φερμουάρ, αναγκάζοντας τις δυο μεμβράνες να συγχωνευθούν.

Ο ιός τότε αποβάλει το γονιδίωμά του απευθείας στο εσωτερικό του κυττάρου, αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο να παγιδευθεί από τα ενδοσωμάτια και επομένως να καταστραφεί από αντιικές πρωτείνες (όπως θα γινόταν αν χρησιμοποιούσε την cathepsin-L, τον πιό αργό τρόπο εισόδου). Αυτή είναι και η απάντηση στο γιατί δεν χρησιμοποιείται η χλωροκίνη, η οποία είναι ένα φάρμακο που καταστρέφει το ενδοσωμάτιο και άρα δεν έχει πεδίο δράσης. Το γεγονός αυτό βέβαια κάνει τους αναστολείς πρωτεασών έναν ελκυστικό θεραπευτικό στόχο για την πρόληψη της χρήσης των πρωτεασών εκ μέρους του ιού.

Μετά την απελευθέρωση του RNA του ιού στο εσωτερικό του αναπνευστικού κυττάρου, τα ριβοσώματα στο κυτταρόπλασμα , μεταφράζουν δυο τμήματα του RNA του ιού σε μακρές ταινίες αμινοξέων, από τις οποίες προκύπτουν 16 πρωτείνες, πολλές εκ των οποίων εμπλέκονται στη σύνθεση του RNA. Στη συνέχεια όλο και περισσότερο RNAs δημιουργείται, το οποίο κωδικοποεί για 26 συνολικά γνωστές πρωτείνες, στις οποίες περιλαμβάνονται δομικές και επικουρικές πρωτείνες. Κατά αυτό τον τρόπο , ο ιός αρχίζει να παράγει αντίγραφα του δικού του αγγελιοφόρου RΝΑ (mRNA).

Χρειάζεται όμως τα κυτταρικά οργανίλια για να μεταφράσει αυτό το αγγελιοφόρο RNA σε πρωτείνες. Αυτό σημαίνει ότι ο ιός πρέπει να αναλάβει τον έλεγχο της λειτουργίας των κυτταρικών οργανιλίων. Πως επιτυγχάνεται αυτό:

1.Ο ιός εξαλείφει τον ανταγωνισμό- η πρωτείνη του ιού , Nsp1 (μια από τις πρώτες πρωτείνες του ιού , η οποία μεταφράζεται κατά την είσοδο του ιού), κινητοποιεί τις πρωτείνες του ξενιστή για να καταστρέψουν το κυτταρικό mRNAs, που δεν έχει ιογενή προέλευση ("σήμανση ιού").

2. Η λοίμωξη αναστέλει την συνολική μετάφραση των πρωτεινών κατά 70%. Η Nsp1 πάλι παίζει τον κύριο ρόλο, αυτή τη φορά μπλοκάροντας τα κανάλια εισόδου των ριβοσωματίων, έτσι ώστε το mRNA δεν μπορεί να εισέλθει και η μικρή μεταφραστική ικανότητα που παραμένει (30%) χρησιμοποιείται για το ιικό RNAs.

3. Ο ιός απενεργοποιεί το σύστημα συναγερμού του αναπνευστικού κυττάρου- ο ιός αποτρέπει την έξοδο του κυτταρικού mRNA από τον πυρήνα , στο οποίο περιλαμβάνονται οδηγίες για πρωτείνες που ειδοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα για την παρουσία του ιού. Τον ρόλο αυτό αναλαμβάνει και πάλι η Nsp1, η οποία φαίνεται ότι μπλοκάρει τα κανάλια εξόδου του πυρήνα του κυττάρου, έτσι ώστε να μην διαφεύγει  τίποτε από αυτόν.

Λόγω του ότι η γενετική πληροφορία είναι αποκλεισμένη στον πυρήνα του κυττάρου, τα προσβεβλημένα κύτταρα δεν απελευθερώνουν πολλές ιντερφερόνες  (πρωτείνες που προειδοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα για την παρουσία κάποιου ιού).

Είναι ξεκάθαρο ότι ο SARS-CoV-2 είναι ένας πολύ γρήγορος ιός, ο οποίος έχει την καταπληκτική ικανότητα να εμποδίζει το ανοσοποιητικό σύστημα να αναγνωρίσει τον ιό και να πολεμά τη λοίμωξη στα πρώτα στάδια. Όταν πλεόν γίνεται αντιληπτός και αρχίζει να τον πολεμά το ανοσοποιητικό σύστημα , υπάρχει τόσο μεγάλη διασπορά του ιού, που οι απαντητικές-πρωτείνες του ανοσοποιητικού, κατακλύζουν την κυκλοφορία του αίματος σε ταχύτερο ρυθμό απ' ότι ο φυσιολογικός, που προκαλούν ακόμη και βλάβη.

Από τη στιγμή που ο ιός αναλαμβάνει την κυτταρική λειτουργία, αρχίζει και κάνει δομικές αλλαγές στο εσωτερικό και εξωτερικό του κυττάρου, προκειμένου να ικανοποιήσει τις ανάγκες του.

Πρώτα κάποιες από τις νεο-δημιουργημένες πρωτείνες -ακίδες του ιού μεταναστεύουν στην επιφάνεια του κυττάρου και "σπρώχνουν' την κυτταρική επιφάνεια εκ των έσω. Στο σημείο αυτό ενεργοποιούν έναν δίαυλο ασβεστίου του ξενιστή, ο οποίος αποβάλλει ένα λιπιδιακό περίβλημα στο εξωτερικό του κυττάρου-το ίδιο περίβλημα που χρησιμοποιούν τα κύτταρα που φυσιολογικά συγχωνεύονται μεταξύ τους, όπως είναι τα μυικά κύτταρα. Σε αυτό το σημείο τα προσβεβλημένα κύτταρα συγχωνεύονται με τα γειτονικά τους που εκφράζουν τον ACE-2 υποδοχέα, δημιουργώντας μεγάλα αναπνευστικά μεμονωμένα κύτταρα γεμάτα με πυρήνες (μέχρι 20 σε αριθμό)-θυμίζουν γιγαντοκύτταρα. Αυτά οι συγχωνευμένες μορφές, ονομάζονται συγκύτια, εμφανίζονται στις ιογενείς λοιμώξεις και πιθανολογείται ότι είναι ένας τρόπος μακροχρόνιας επιβίωσης και αποβολής νέων βιριονίων. Κάποιοι μελετητές έχουν βρει ότι δημιουργούν συγκύτια και με λεμφοκύτταρα, αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο την αναγνώρισή τους από το ανοσιακό σύστημα του ξενιστή.

Στο εσωτερικό του κυττάρου τώρα ο SARS-CoV-2 μετατρέπει το μακρύ, λεπτό, ενδοπλασματικό δίκτυο σε σφαίρες που περιβάλλονται από διπλή μεμβράνη, οι οποίες προσφέρουν ένα ασφαλές περιβάλλον αντιγραφής και μετάφρασης του ιού, προστατεύοντας τις διαδικασίες αυτές από το έμφυτο ανοσιακό σύστημα.

Έτσι προστατευμένο το RNA του ιού μεταφέρεται στο σύστημα Golgi μέσα σε σφαίρες διπλής μεμβράνης, όπου θα πακεταριστεί σε μια λιπιδιακή μεμβράνη, η οποια προέρχεται από το σύστημα μεμβρανών του Golgi. Από το σημείο αυτό αποβάλλονται μέσω των κυστιδίων του σ-ματος Golgi ή μέσω των λυσοσωμάτων. Η διαδικασία αυτή είναι αργή σε σύγκριση με την αποβολή σε περίβλημα κυτταρικής μεμβράνης και πιθανά έχει να κάνει με την επιβίωση του ίδιου του ιού.

Τελικά ο ιός υφίσταται μια τελική διαδικασία- ένα γρήγορο "κόψιμο" σε ένα σημείο 5 αμινοξέων προετοιμάζει τον ιό για να προσβάλει τον επόμενο στόχο. Το σημείο αυτό βρίσκεται μεταξύ της S1 και S2 υπομονάδας, αποτελείται από 5 αμινοξέα-προλίνη, αργινίνη, αργινίνη, αλανίνη και αργινίνη- και είναι απαραίτητο για την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη είσοδο του ιού στα αναπνευστικά κύτταρα. H Furin θεωρείται ότι προκαλεί αυτό το κόψιμο σε ένα σημείο στην περιοχή των 5 αμινοξέων κατά τη διάρκεια του πακεταρίσματος του ιού ή λίγο πριν την απελευθέρωσή του.

Ψαλιδίζοντας τον δεσμό μεταξύ S1 και S2 υπομονάδων, το προκαλούμενο από τη furin κόψιμο, χαλαρώνει τις πρωτείνες -ακίδες έτσι ώστε κατά τη διάρκεια της εισόδου του ιού στο κύτταρο, να μπορεί να απαντά σε ένα δεύτερο κόψιμο από την TMPRSS2. Αν οι πρωτείνες-ακίδες δεν προ-κοπούν από την furin, τότε παρακάμπτουν τη TMPRSS2 και εισέρχονται μέσω του βραδύτερου δρόμου, μέσω των ενδοσωμάτων ή και μπορεί και καθόλου. Στην περίπτωση της alpha και delta παραλλαγής το αρχικό αμινοξύ προλίνη έχει αλλάξει σε ιστιδίνη και σε αργινίνη , αντίστοιχα. Οι αλλαγές αυτές οδηγούν σε περισσότερο βασικά αμινοξέα (λιγότερο όξινα), τα οποία η furin τα αναγνωρίζει και τα "κόβει" πιό αποτελεσματικά.

Περισσότερα "κοψίματα¨furin σημαίνει ότι περισσότερες πρωτείνες-ακίδες προετοιμάζονται για να εισέλθουν στο ανθρώπινο κύτταρο. Στον SARS-CoV λιγότερο από 10% είναι προετοιμασμένες, στον SARS-CoV-2  γύρω στο 50%, στην Alpha παραλλαγή πάνω από 50% και στην πλέον μεταδοτική , στην Delta παραλλαγή πάνω από το 75% των ακίδων έχουν προετοιμαστεί για είσοδο στα ανθρώπινα κύτταρα

Κυριακή 8 Αυγούστου 2021

 ΜΥΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ και ΕΜΒΟΛΙΑ mRNA COVID-19

Έχει παρατηρηθεί ένας αυξημενος κίνδυνος εμφάνισης μυοκαρδίτιδας ανάμεσα στα άτομα που λαμβάνουν τα εμβόλιο mRNA, ιδιαίτερα μεταξύ των αρρένων ηλικίας  12-29 ετών. Φαίνεται όμως ότι το όφελος από τη διενέργεια των εμβολίων υπερτερεί του κινδύνου της εμφάνισης μυοκαρδίτιδας και για το συνεχίζεται να προτείνεται η χρήση των εμβολίων αυτών στο συγκεκριμένο ηλικιακό φάσμα.

Συγκεκριμένα παρατηρούνται 3 παρενέργειες που σχετίζονται με τα mRNA εμβόλια:

1. Οξεία μυοκαρδίτιδα

2. Οξεία περικαρδίτιδα

3. Οξεία μυοπερικαρδίτιδα 

ΟΞΕΙΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ

Α. Πιθανή περίπτωση- Ορισμός

Παρουσία ενός ή περισσοτέρων νέων συμπτωμάτων ή επιδείνωση ενός ή περισσοτέρων εξ αυτών (τα άτομα που δεν παρουσιάζουν τα αναφερόμενα συμπτώματα, αλλά ικανοποιούν τα άλλα κριτήρια μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως  υποκλινική μυοκαρδίτιδα) :

- Θωρακικό άλγος, πίεση ή δυσφορία

-Δύσπνοια, δυσκολία στην αναπνοή ή πόνος κατά την αναπνοή

-Αίσθημα παλμών

-Συγκοπή

Ή παιδιά <12 ετών μπορεί να παρουσιάσουν 2 ή περισσότερα εκ των παρακάτω συμπτωμάτων :

-Ευερεθιστότητα

-Φτωχή σίτιση

-Έμετος

-Ταχύπνοια 

-Λήθαργος

ΚΑΙ ένα ή περισσότερα νέα εργαστηριακά ευρήματα :

-Επίπεδα τροπονίνης (οποιοσδήποτε τύπος) > από τα ανώτερα φυσιολογικά όρια

-ΗΚΓραφικές διαταραχές ή διαταραχές του ρυθμού συμβατές με μυοκαρδίτιδα (τουλάχιστον ένα εκ των παρακάτω ι) διαταραχές του ST-τμήματος ή του Τ-κύματος ιι) παροξυσμικές ή εμμένουσες κολπικές, υπερκοιλιακές ή κοιλιακές αρρυθμίες)

-U/S καρδιάς : διαταραχές της καρδιακής λειτουργίας ή της κινητικότητας του καρδιακού τοιχώματος

-cMRI : ευρήματα συμβατά με μυοκαρδίτιδα σύμφωνα με τα αναθεωρημένα κριτήρια Lake Louise 

ΚΑΙ 

-Καμία άλλη αιτία των σημείων και συμπτωμάτων

Β. Επιβεβαιωμένη περίπτωση- Ορισμός

Παρουσία ενός ή περισσοτέρων νέων συμπτωμάτων ή επιδείνωση ενός ή περισσοτέρων εξ αυτών (τα άτομα που δεν παρουσιάζουν τα αναφερόμενα συμπτώματα, αλλά ικανοποιούν τα άλλα κριτήρια μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως  υποκλινική μυοκαρδίτιδα) :

- Θωρακικό άλγος, πίεση ή δυσφορία

-Δύσπνοια, δυσκολία στην αναπνοή ή πόνος κατά την αναπνοή

-Αίσθημα παλμών

-Συγκοπή

Ή παιδιά <12 ετών μπορεί να παρουσιάσουν 2 ή περισσότερα εκ των παρακάτω συμπτωμάτων :

-Ευερεθιστότητα

-Φτωχή σίτιση

-Έμετος

-Ταχύπνοια 

-Λήθαργος

ΚΑΙ ένα ή περισσότερα νέα εργαστηριακά ευρήματα :

-Επίπεδα τροπονίνης (οποιοσδήποτε τύπος) > από τα ανώτερα φυσιολογικά όρια

-cMRI : ευρήματα συμβατά με μυοκαρδίτιδα σύμφωνα με τα αναθεωρημένα κριτήρια Lake Louise 

-Ιστοπαθολογική επιβεβαίωση της μυοκαρδίτιδας σύμφωνα με τα κριτήρια του Dallas

ΚΑΙ 

-Καμία άλλη αιτία των σημείων και συμπτωμάτων

ΟΞΕΙΑ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΔΑ

Παρουσία 2 ή περισσοτέρων νέων ή επιδεινούμενων κλινικών εκδηλώσεων:

-Οξύ θωρακικό άλγος ( επιδεινώνεται σε ύπτια θέση, στη βαθειά εισπνοή ή στο βήχα και βελτιώνεται σε καθιστή θέση ή γέρνοντας μπροστά, αν και περιγράφονται και άλλοι τύποι πόνου)

-Ήχος περικαρδιακής τριβής κατά την ακρόαση

-ΗΚΓ : κατάσπαση (πτώση) του τμήματος PR ή ανύψωση (άρση) του τμήματος ST

-U/S καρδιάς ή cMRI : νέα ή επιδεινούμενη περικαρδιακή συλλογή

ΜΥΟΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΔΑ

Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για τους ασθενείς που πληρούν κριτήρια και των δύο νοσημάτων

Πέραν όμως των ορισμών το ζήτημα είναι τι γίνεται στην πράξη και στην καθημερινότητα. Άρα το πρώτο που θα πρέπει να αναζητηθεί είναι αν ο/η νεαρός/η ασθενής είναι εμβολιασμένος/η και με πόσες δόσεις. Φυσικά θα πρέπει να αναζητηθούν κάποια συμπτώματα από τα προαναφερόμενα , όπως κι επίσης το ιατρικό, κοινωνικό και ταξιδιωτικό ιστορικό του ασθενούς.

Σε μια προσπάθεια βραχείας ανασκόπησης της μυοκαρδίτιδας στα παιδιά, θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τις αιτίες της μυοκαρδίτιδας σε : λοιμώδεις και μη λοιμώδεις. 

Οι λοιμώδεις αιτίες περιλαμβάνουν αδρά αιτίες όπως : ιοί, μικρόβια, μύκητες, σπειροχαίτες, ρικέτσιες και πρωτόζωα.

Οι μη λοιμώδεις αιτίες περιλαμβάνουν τα αυτοάνοσα νοσήματα, φάρμακα που προκαλούν υπερευαισθησία, αλλεργιογόνα, τοξίνες, αλλοαντιγόνα και καταχρηστικές ουσίες .

Σε μια αρχική προσέγγιση του ασθενούς θα πρέπει να γίνουν ένα ΗΚΓ, να ληφθούν επίπεδα τροπονίνης και πρωτείνες οξείας φάσης όπως ΤΚΕ και CRP. Αν αυτές οι εξετάσεις είναι φυσιολογικές είναι λίγο απίθανο να υπάρχει μυοκαρδίτιδα ή/ και περικαρδίτιδα. Σε αντίθετη περίπτωση μάλλον θα είναι απαραίτητη η βοήθεια παιδοκαρδιολόγου, παιδολοιμωξιολόγου ή ακόμη και παιδορευματολόγου.

Ο περαιτέρω έλεγχος θα πρέπει να περιλαμβάνει : CPK-MB, τροπονίνες (Ι, Τ) , BNP, NT-proBNP, βιοψία καρδιακού μυός με PCR και ανοσοιστολογία, ΗΚΓ, U/S καρδιας, MRI καρδιάς, πυρηνική απεικόνιση και CT/CT-αγγειογραφία θα τεκμηριώσουν και θα βοηθήσουν στη διάγνωση και αντιμετώπιση του ασθενούς.

Μια σημαντική πλευρά στην αντιμετώπιση της μυοκαρδίτιδας είναι η εμφάνιση ή μη των αρρυθμιών , κολπικών ή κοιλιακών, για τις οποίες είναι άγνωστο αν η αντιμετώπιση της μυοκαρδίτιδας ελαττώνει το ποσοστό εμφάνισής των. Η παροδική  φλεβική τοποθέτηση βηματοδότη είναι μια ασφαλής μέθοδος, διότι μπορεί οι αρρυθμίες να έχουν παροδικό χαρακτήρα, επηρεάζουν όμως την καρδιακή λειτουργία με άσχημη εξέλιξη όσον αφορά την κοιλιακή δυσλειτουργία. Σε περίπτωση χαμηλού κλάσματος εξώθησης χορηγούνται ινότροπα και η μιλρινόνη είναι η πρώτη γραμμή θεραπείας, ενώ σε περίπτωση υπότασης και καρδιογενούς shock χρησιμοποιούνται η επινεφρίνη και η ντοπαμίνη, δεδομένου ότι αυτοί οι παράγοντες έχουν περισσότερο χρονότροπο και αρρυθμογόνο δυναμικό. Η αύξηση της πίεσης αιμάτωσης επιτυγχάνεται με το χλωριούχο ασβέστιο και την έγχυση βαζοπρεσσίνης. Τα επόμενα βήματα είναι η αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας, η μηχανική υποστήριξη και η μεταμόσχευση καρδιάς



Τετάρτη 4 Αυγούστου 2021

 ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ ΛΑΜΔΑ και COVID-19

Η παραλλαγή λάμδα, η οποία είναι γνωστή ως C.37 ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά στο Περού, τον Αύγουστο του 2020 και έχει εμφανιστεί έκτοτε σε 42 χώρες, κυρίως στην Λατινική Αμερική. Από τότε έχουν αναφερθεί στις ΗΠΑ 1038 Λάμδα λοιμώξεις (152 στην Καλιφόρνια ) και 4004 περιστατικά παγκοσμίως . Στο Περού η λάμδα είναι υπεύθυνη για περισσότερο από το 90%των νέων COVID-19 περιπτώσεων. Στη γειτονική Χιλή η λάμδα είναι υπεύθυνη για το 31% των νέων COVID-19 περιπτώσεων τους τελευταίους 2 μήνες, παρά το γεγονός ότι το 58’4% του πληθυσμού είναι πλήρως εμβολιασμένο και άλλο ένα 10% περίπου έχει λάβει 1 δόση του εμβολίου. Οι αιτίες είναι αρκετές και ίσως το γεγονός ότι η χώρα αυτή έχει επιτύχει ένα υψηλό ποσοστό πλήρους εμβολιαστικής κάλυψης είναι μια από τις αιτίες. Αυτό οδήγησε στην κατάργηση των περιοριστικών μέτρων πολύ γρήγορα και το γεγονός αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυτή την αύξηση. Είναι όμως πιθανό ότι οι Γάμμα και Δέλτα μεταλλάξεις να έχουν κάποιες ιδιότητες διαφυγής των αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού , γεγονός το οποίο οδήγησε σε ελαττωμένη προστασία από τα εμβόλια. Η πιθανότητα να διαθέτει η μετάλλαξη αυτή δυνατότητες διαφυγής του ανοσοποιητικού αμυντικού συστήματος , οδήγησε τον ΠΟΥ στις 4 Ιουνίου 2021 στην απόφαση να χαρακτηρίσει την μετάλλαξη αυτή ως ενδιαφέρουσα μετάλλαξη . Ο ΠΟΥ κατηγοριοποιεί μια μετάλλαξη ως ενδιαφέρουσα όταν οι γενετικές αλλαγές στον ιο είναι τέτοιες που μπορεί να επηρεάσουν τη μεταδοτικότητα του, τη σοβαρότητα της νόσου, τη  δυνατότητα διαφυγής των αμυντικών μηχανισμών , τη διάγνωση και τη  θεραπεία, ενώ διασπείρεται ταχύτατα στην κοινωνία. 

Ενώ η Λατινική Αμερική αντιπροσωπεύει το 8% του παγκόσμιου πληθυσμού, εν τούτοις έχει περισσότερο από το 20% των Covid-19 περιπτώσεων και τις 32% των θανάτων από Covid-19 παγκοσμίως. Και παρόλαυτά μόνο το 10% των Λατινο-Αμερικανών έχει εμβολιασθει πλήρως, ενώ σε χώρες όπως η Ονδούρα και η Γουτεμάλα , το ποσοστό αυτό πέφτει στο 1%.

 Η Λάμδα μετάλλαξη παρέμενε για πολύ καιρό αδιάγνωστη, διότι πολύ συχνά διαγιγνώσκονταν ως μετάλλαξη Γάμμα, η οποία είχε ανακαλυφθεί για πρώτη φορά στη Βραζιλία , γνωστή ως Ρ1. Η ουσιαστική αιτία όμως ήταν άλλη. Λόγω της οικονομικής κατάστασης των χωρών της Λατινικής Αμερικής, απότοκη της οικονομικής ανισότητας,  της φτώχειας και της εκμετάλλευσης των χωρών  αυτών και των πενιχρών επενδύσεων στον τομέα της υγείας , χρησιμοποιήθηκε ένας ταχύς και φθηνός τρόπος διάγνωσης που βασίζεται στις αλλαγές στο γονίδιο ORF1ab του ιού. Η μέθοδος αυτή δεν μπορεί να ξεχωρίσει τις Βήτα και Γάμμα μεταλλάξεις από τη Λάμδα. Για να γίνει αυτό χρειάζεται καθορισμός της γενετικής αλληλουχίας, διεργασία κοστοβόρα και χρονοβόρα. Εφόσον οι χώρες αυτές δεν διαθέτουν τη δυνατότητα αυτή ήταν επόμενο ότι για καιρό θα συνέχιζε το ίδιο λάθος, μέχρι κάποια από τα δείγματα των ασθενών αυτών να κατέληγαν σε κάποιο/α εργαστήρια των ΗΠΑ ή της Ευρώπης.

Η Λάμδα μετάλλαξη είναι πολύ διαφορετική σε σύγκριση με τις άλλες μεταλλάξεις λόγω του τρόπου διαφοροποίησης της πρωτείνης της ακίδας . Το γονίδιο που κωδικοποιεί για την πρωτεΐνη αυτή παρουσιάζει μεταλλάξεις σε 14 μεταλλάξεις , εκ των οποίων 3 είναι οι σημαντικότερες: 



(φωτογραφία από GISAID/Lineage/ Mutation Report/c.37 Lineage Report)

Η πρώτη μετάλλαξη αφορά ένα τμήμα 7 αμινοξέων, το οποίο έχει διαγραφεί και εντοπίζεται στην Ν-τελική περιοχή (NTD).  Αυτή η ομάδα των 7 αμινοξέων φαίνεται ότι ανήκει σε σε μια NTD-υπερπεριοχή της πρωτείνης ακίδας, η οποία δέχεται πολλές επιθέσεις από τα αντισώματα του ανθρώπινου σώματος. Πολλές παραλλαγές του ιου, α, β, γ επίσης παρουσιάζουν μεταλλάξεις σε αυτή την περιοχή, οδηγώντας στην υπόθεση ότι αυτή η περιοχή είναι σημαντική για την εξέλιξη του ιού. Επειδή αυτή περιοχή δεν κωδικοποιεί για σημαντικές λειτουργίες του ιού, γι αυτό μπορεί να μεταλλάσσεται και να παραμένει ζωντανή, έτσι ώστε να αποφεύγει την αντισωματική απάντηση. Τα αντι-NTD αντισώματα που δημιουργούνται φυσιολογικά θα μπλοκάρουν τους επόμενους ιούς που θα προσπαθήσουν να μπούν στο σώμα ακόμη και αν έχουν προσκολληθεί στον SARS-2 -υποδοχέα , γι αυτό και σε αυτά έχουν εντοπίσει οι επιστήμονες που ασχολούνται με την παραγωγή των εμβολίων.

Η δεύτερη μετάλλαξη αφορά την ORF 1ab περιοχή του γονιδίου και η οποία ανευρίσκεται και στις παραλλαγές α, β, γ. Το ORF1ab γονίδιο κωδικοποιεί για μια μεγάλη πρωτείνη, μέρος της οποίας βοηθά τον κορωναιό να αντιγράφεται και να καταστέλλει την ανοσιακή απάντηση του ανθρώπου. Λόγω της μεγάλης σημασίας της έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων για ανάλογη παραγωγή ή χρήση υπαρχόντων φαρμάκων (SARS-CoV-2 polymerase inhibitors)
Η τρίτη και ίσως η σημαντικότερη μετάλλαξη αφορά τη θέση 452 η οποία επίσης μεταλλάσεται στις υψηλής μεταδοτικότητας παραλλαγές : δ, δ(+), ε, κ. Φαίνεται ότι η μετάλλαξη σε αυτή τη θέση ενισχύει την ικανότητα του ιού να προσβάλλει το ανθρώπινο κύτταρο , που φέρει τιν SARS-2 υποδοχέα. Η θέση αυτή αναγνωρίζεται από τα εξουδετερωτικά αντισώματα . Οι μεταλλάξεις σε αυτή την περιοχή θα οδηγούσαν σε λιγότερη δυνατότητα σύνδεσης και επομένως λιγότερη προστασία από τα εμβόλια. Ενδιαφέρον είναι ότι μια παρόμοια μετάλλαξη στην παραλλαγή ε , οδηγεί σε μεγαλύτερη λοιμογονικότητα, αυξάνει τη δυνατότητα του ιού να πολλαπλασιάζεται και ελαττώνει την εξουδετερωτική ικανότητα των αντισωμάτων έναντι του ιού.
Για την ώρα φαίνεται ότι τα nRNA εμβόλια προσφέρουν προστασία έναντι της παραλλαγής Λάμδα, ενώ σε μικρότερο βαθμό το Coronavac. Φυσικά τα στοιχεία που υπάρχουν προέρχονται κατά κύριο λόγο από χώρες της Λατινικής Αμερικής -ό,τι και αν σημαίνει αυτό- και από μελέτες με μικρή συμμετοχή ασθενών. Ο χρόνος θα δείξει κατά πόσο αυτή η παραλλαγή μπορεί να γίνει επικρατούσα ή να σβήσει , αν έχει μεγαλύτερη ή μικρότερη δυναμική από τη Δέλτα και η πράξη θα αποδείξει κατά πόσο θα είναι όντως επικίνδυνη ή όχι.
Πάντως η επιδημιολογική κατάσταση στη χώρα μας όπως αποτυπώνεται από το ECDC , δείχνει ότι η κυρίαρχη παραλλαγή είναι η Δέλτα (77%), ακολουθεί η Άλφα (14,6%), ακολουθεί η Βήτα (4,4%), η Γάμμα (0%) και άλλες (4%)

Πηγές :
-ECDC
-National Geographic
-GISAID

Τετάρτη 28 Ιουλίου 2021

ΝΥΧΤΕΡΙΔΕΣ, COVID-19, ιός Nipah και άλλα παρατράγουδα

Σε μια παραλλαγή του χιλιοτραγουδισμένου άσματος, το οποίο είχε την τύχη να αποδοθεί από τον μεγάλο λαικό τραγουδιστή Στέλιο Καζαντζίδη, η σημερινή αναφορά γίνεται για τη σχέση που μπορεί να έχουν οι νυχτερίδες με την πανδημική νόσο και άλλους ιούς.
Ήδη από το μακρινό 2005 και μετά την εμφάνιση του SARS το 2002-2003 (και πιο πριν) γνωρίζει η επιστημονική κοινότητα ότι οι νυχτερίδες είναι οι φυσικές δεξαμενές των SARS-like κορωναιών. Γιατί όμως? Διότι οι νυχτερίδες μπορεί να είναι μόνιμα μολυσμένες με πολλούς ιούς, αλλά σπάνια εμφανίζουν κλινικά συμπτώματα. Αυτά τα χαρακτηριστικά τους , όπως επίσης και το γεγονός ότι οι νυχτερίδες και τα προιόντα των νυχτερίδων χρησιμοποιούνται στη διατροφική αλυσίδα και στην παραδοσιακή ιατρική στην περιοχή της Νότιας Κίνας και αλλού στη Ασία , οδήγησε τους επιστήμονες από μια σειρά πανεπιστημίων και ινστιτούτων να μελετήσουν και να καταλήξουν στο γεγονός ότι οι νυχτερίδες πληρούν τα κριτήρια και είναι οι φυσικές δεξαμενές των κορωναιών και των henipa-ιών. Η μελέτη τους αυτή αποτυπώθηκε σε ένα άρθρο σε ένα από τα εγκυρότερα ιατρικά περιοδικά στον κόσμο, στο SCIENCE (28 October 2005 VOL 310, Wendong Li,1,2 Zhengli Shi,2 * Meng Yu,3 Wuze Ren,2 Craig Smith,4 Jonathan H. Epstein,5 Hanzhong Wang,2 Gary Crameri,3 Zhihong Hu,2 Huajun Zhang,2 Jianhong Zhang,2 Jennifer McEachern,3 Hume Field,4 Peter Daszak,5 Bryan T. Eaton,3 Shuyi Zhang,1,6* Lin-Fa Wang3*), τα δε πανεπιστήμια και ινστιτούτα τα οποία συνεργάστηκαν παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον (1 Institute of Zoology, Chinese Academy of Sciences (CAS), Beijing, China. 2 State Key Laboratory of Virology, Wuhan Institute of Virology, CAS, Wuhan, China. 3 Commonwealth Scientific and Industrial Research Organization (CSIRO) Livestock Industries, Australian Animal Health Laboratory, Geelong, Australia. 4 Department of Primary Industries and Fisheries, Queensland, Australia. 5 The Consortium for Conservation Medicine, New York, USA. 6 Guangzhou Institute of Biomedicine and Health, Guangzhou, China.), τόσο για τις χώρες καταγωγής-Κίνα, ΗΠΑ, Αυστραλία-τους, όσο και για το γεγονός ότι μεταξύ τους βρίσκεται και η "αμαρτωλή" Wyhan. Το συμπέρασμα της μελέτης αυτής είναι ότι η γενετική ποικιλομορφία υπάρχει μεταξύ των ζωονοτικών ιών στις νυχτερίδες αυξάνοντας την πιθανότητα οι παραλλαγές να περνούν τα όρια των ειδών και να προκαλούν νόσο στους ανθρώπους. Στη μελέτη αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι μια λοιμογόνα  αποστολή νυχτερίδων τυχαία τοποθετημένων μαζί με ευαίσθητα ενισχυτικά είδη σε κάποιο σημείο της τροφοδοτικής αλυσίδας άγριας ζωής θα μπορούσε να καταλήξει σε επιδημία και σε καθιέρωση ενός κύκλου αγοράς, ενώ τα ευαίσθητα ζώα είναι ικανά να διατηρούν τη λοίμωξη, άποψη η οποία έπαιξε ιδιαίτερα στα ΜΜΕ, σχετικά με την αγορά της πόλης (πόλη ??? 11.000.000 κάτοικοι, όσο μια Ελλάδα) αυτής και των συνηθειών των κατοίκων της. Η μη απόδειξη της άποψης αυτής φυσικά τροφοδότησε και τροφοδοτεί τη συνομωσιολογική θεωρία περί διαφυγής του ιού από το εργαστήριο της Wuhan ή οποιαδήποτε άλλη παραλλαγή αυτής της θεωρίας.
Άρα από τότε (και πιο πριν φυσικά) είναι γνωστή η σχέση των νυχτερίδων με τους κορωναιούς, οι οποίοι στο ζωικό βασίλειο είναι χιλιάδες. Και σαν μην έφθανε αυτό ήδη από το 2013 (28 November 2013 | VOL 503 | NATURE) στο εγκυρότερο ιατρικό περιοδικό του κόσμου δημοσιεύεται γράμμα στο οποίο αναφέρεται η απομόνωση και ο χαρακτηρισμός κορωναιού των νυχτερίδων , ο οποίος χρησιμοποιεί τον SARS-2 υποδοχέα για την είσοδο του στο κύτταρο στους ανθρώπους, στη μοσχογαλή  και στις  horseshoe νυχτερίδες της Κίνας. Οι επιστήμονες που συμμετείχαν σε αυτή τη μελέτη (Xing-Yi Ge1 *, Jia-Lu Li1 *, Xing-Lou Yang1 *, Aleksei A. Chmura2 , Guangjian Zhu2 , Jonathan H. Epstein2 , Jonna K. Mazet3 , Ben Hu1 , Wei Zhang1 , Cheng Peng1 , Yu-Ji Zhang1 , Chu-Ming Luo1 , Bing Tan1 , Ning Wang1 , Yan Zhu1 , Gary Crameri4 , Shu-Yi Zhang5 , Lin-Fa Wang4,6, Peter Daszak2 & Zheng-Li Shi1) κατέληξαν στα εξής συμπεράσματα : 1) ότι ο SARS-CoV προέρχεται από τις νυχτερίδες 2) ο ιός μπορεί να να προσβάλει άμεσα τον άνθρωπο, χωρίς ενδιάμεσο ξενιστή 3) οι κορωναιοί παρουσιάζουν υψηλή γενετική  ποικιλομορφία, η οποία αντικατοπτρίζεται από την υψηλή φαινοτυπική ποικιλομορφία στη διαφορετική χρήση του ACE2 από διαφορετικά είδη. 
Φυσικά τα πανεπιστήμια και οι οργανισμοί που συμμετέχουν εκ νέου προκαλούν ενδιαφέρον ( 1 Center for Emerging Infectious Diseases, State Key Laboratory of Virology, Wuhan Institute of Virology of the Chinese Academy of Sciences, Wuhan 430071, China. 2 EcoHealth Alliance, New York, New York 10001, USA. 3 One Health Institute, School of Veterinary Medicine, University of California, Davis, California 95616, USA. 4 CSIRO Australian Animal Health Laboratory, Geelong, Victoria 3220, Australia. 5 College of Life Sciences, East China Normal University, Shanghai 200062, China. 6 Emerging Infectious Diseases Program, Duke-NUS Graduate Medical School, Singapore 169857.) για τους ίδιους ακριβώς λόγους.
Παρατηρεί κανείς λοιπόν ότι αφενός οι κορωναιοί τελικά δεν είναι τόσο άγνωστοι στην επιστημονική κοινότητα και κάποιοι έχουν προετοιμαστεί για την παρουσία  τους και τη σχέση τους με τον άνθρωπο αφετέρου το κόστος μιας πανδημίας είναι πολύ μεγάλο και ξεπερνά κατά πολύ τη λογική μιας οικονομικής ζημιάς, αν και αυτή δεν είναι καθόλου μικρή. Μιλώντας για οικονομικά κόστη η νόσος των τρελών αγελάδων, η γρίππη των πτηνών , η γρίππη των χοίρων που ταλαιπώρησαν την ανθρωπότητα στα μέσα της δεκαετίας του 1990, κόστισαν στην παγκόσμια οικονομία 100 δις δολάρια και ο SARS 50 δις δολάρια, ενώ οι προσπάθειες περιορισμού της γρίππης των πτηνών στην Ασία , οδήγησαν σε θανάτωση γύρω στα 140 εκατομμύρια κοτόπουλα. Σε χώρες όπως η Ταιλανδη και το Βιετναμ το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των ζώων ανήκαν σε μικρούς παραγωγούς , οι οποίοι δεν έλαβαν καμία αποζημίωση, με αποτέλεσμα να καταστραφούν οικονομικά και να οδηγηθούν σε απόγνωση. Και δεν ήταν μόνο το μέγεθος και το πρόβλημα της οικονομικής καταστροφής . Ήταν και το ότι αυτό το γεγονός της μη καταβολής οποιασδήποτε οικονομικής βοήθειας, λειτούργησε και ως αντικίνητρο για την αναφορά οποιασδήποτε υποψίας νόσου μεταξύ των ζώων τους.
Πόσα εντυπωσιακά συμπεράσματα τελικά προκύπτουν από τη μελέτη κάποιων καταστάσεων που ξεφεύγουν από τα γεωγραφικά όρια ενός κράτους και πόσο τελικά πραγματική είναι η άποψη ότι αυτός ο πλανήτης είναι το σπίτι μας και πρέπει να τον προσέχουμε σαν τα μάτια μας!!!! Κάνοντας αυτή τη μικρή βιβλιογραφική αναδρομή κατανοεί κανείς ότι η ιατρική επιστήμη ήταν έτοιμη από καιρό για μια τέτοια πανδημία σαν του SARS-CoV-2, ακριβώς γιατί ο προληπτικός της χαρακτήρας και η μελέτη της σχέσης ανθρώπου-περιβάλλοντος, δημιούργησαν το υπόβαθρο για μια ταχεία αντίδραση και στη διάγνωση της αιτίας της πανδημίας αλλά και στη διερεύνηση της δομής και της λειτουργίας του SARS-CoV-2. Εδώ φυσικά θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ανθρωπότητα και ειδικά ο δυτικός κόσμος δεν ήταν έτοιμη να αποδεχτεί την περίπτωση μιας πανδημίας-ζώντας σε ένα ευδαιμονικό καβούκι- και κακά τα ψέματα είναι λίγα αυτά που έχουν γίνει για το σεβασμό του περιβάλλοντος και κυρίως η δουλειά που έχει γίνει στις μικρές σχολικές ηλικίες. Τελικά οι επόμενες γενεές θα πρέπει να μάθουν να ζουν με τις πανδημίες, μέχρι να μάθουν ότι ο καθένας από εμάς εξαρτάται από τον άλλο και όλοι μαζί αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον στο οποίο ζούμε, το οποίο και θα πρέπει να σεβόμαστε,. 
Περαιτέρω αν αναλύσει κανείς τη συμπεριφορά των νυχτερίδων και ανατρέξει στη σχετική βιβλιογραφία , θα δει ότι τελικά φιλοξενούν και άλλους ιούς και όχι μόνο κορωναιούς. Δεν αναφέρθηκε τυχαία παραπάνω το όνομα των henipa-ιών, κυριότεροι εκπρόσωποι των οποίων είναι ο ιός Nipah και ο ιός Hendra
Ο ιός Nipah βρίσκεται στην 5η θέση μεταξύ των πρώτων 10 νεο-ανακαλυφθέντων ιών που είναι δυνατόν να προκαλέσουν ζωονόσο στον άνθρωπο στο Spillover, φιλοξενείται από νυχτερίδες, όπως φιλοξενείται και ο SARS-CoV-2 και έχει ημιπαγκόσμια κατανομή, όπως ακριβώς και ο SARS-CoV-2. (δομή Nipah ιού-εικόνα)
Ενδιαφέρον είναι ότι στην 4η θέση βρίσκεται ο Hantavirus , ο οποίος έχει παγκόσμια κατανομή και στις ΗΠΑ προκαλεί το Πνευμονικό Σύνδρομο Του Hantavirus και στην Ευρώπη προκαλεί Αιμορραγικό Πυρετό με Νεφρικό Σύνδρομο
Risk ranking positionRisk ranking score*Virus
VirusGenusFamilyDetection in hosts
191.18Lassa virusMammarenavirusArenaviridaeRegional
287.14SARS-CoV-2BetacoronavirusCoronaviridaeSemiglobal
387.00Ebola virusEbolavirusFiloviridaeRegional
486.49Seoul virusHantavirusBunyaviridaeGlobal
586.49Nipah virusHenipavirusParamyxoviridaeSemiglobal
686.38Hepatitis E virusOrthohepevirusHepeviridaeGlobal
785.70Marburg virusMarburgvirusFiloviridaeRegional
885.04SARS-CoVBetacoronavirusCoronaviridaeNational—large
984.78Simian immunodeficiency virusLentivirusRetroviridaeSemiglobal
1
(από Ranking t he  risk  of  animal-to-human  spillover  for newly  discovered  viruses

 

Τρίτη 27 Ιουλίου 2021

 COVID-19, ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΕΜΦΥΤΗ ΑΝΟΣΙΑ

Αν μια ή περισσότερες πλευρές της νόσου COVID-19, θα μπορούσαν να αναζητηθούν στο έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα και με δεδομένη μια σοβαρή υποψία σχετικά με την αντίδραση του οργανισμού των παιδιών σε εποχή πανδημίας, θα ήταν σκόπιμο να δούμε γρήγορα και συνοπτικά τι είναι το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα και ποιος ο ρόλος του.

Όπως γνωρίζουμε το ανοσοποιητικό σύστημα διακρίνεται σε:

1. Έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα 

2. Επίκτητο ανοσοποιητικό σύστημα (στην περίπτωση της Covid-19 : κυτταροτοξικά Τ-κύτταρα, βραχείας -ζωής πλασματοκύτταρα,  εξουδετερωτικά αντισώματα, Τ-βοηθητικά κύτταρα μνήμης απαραίτητα για την ανοσολογική μνήμη και επομένως για την παραγωγή και δράση των μακράς-ζωής πλασματοκυττάρων, τα οποία παράγουν συνεχίζουν και εκκρίνουν αντισώματα ακόμα και όταν ο ιος έχει φύγει από το σώμα)

Το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα υπάρχει κατά τη γέννηση, κληρονομείται από τους γονείς του παιδιού και αντιμετωπίζει άμεσα τους οποιουσδήποτε μικροοργανισμούς θα προσπαθήσουν να μπουν στον παιδικό οργανισμό. Αντιδρά κατά τον ίδιο τρόπο έναντι των οποιονδήποτε μικροοργανισμών που θα προσπαθήσουν να εισέλθουν στο ανθρώπινο σώμα και δεν χρειάζεται προηγούμενη έκθεση στον συγκεκριμένο μικροοργανισμό.

Το έμφυτο ανοσιακό σύστημα αποτελείται από :

1. Τους φραγμούς: δέρμα και βλεννογόνους

2. Κύτταρα : ι) μαστοκύτταρα, μονοκύτταρα (τα οποία δίνουν τα δενδριτικά κύτταρα και τα μακροφάγα) και τα κοκκιοκύτταρα (ουδετερόφιλα, βασεόφιλα, ηωσινόφιλα)-όλα προέρχονται από τα μυελοειδή προγονικά βλαστοκύτταρα και επομένως από το μυελό των οστών. ιι) γδΤ-λεμφοκύτταρα και οι φυσικοί φονείς (natural killers)-που προέρχονται από τα λεμφοειδή προγονικά βλαστοκύτταρα και επομένως από το μυελό των οστών. Τα φυσικά φονικά κύτταρα (Natural killer ή NK cells) ανιχνεύουν τα μολυσμένα από ιούς κύτταρα και ορισμένα καρκινικά κύτταρα και τα εξοντώνουν με την έκκριση ορισμένων ουσιών από τα κοκκία τους (της Perforin που τρυπά την επιφάνεια του παθογόνου και τα Granzymes που το σκοτώνουν). Τα NK cells ανήκουν στα εγγενή λεμφοειδή κύτταρα. Αυτά κυκλοφορούν και ελέγχουν συνεχώς τα κύτταρα. Αν εντοπίσουν στα κύτταρα αντιγόνα MHC τύπου I (σύμπλεγμα μείζονος ιστοσυμβατότητας)  παραμένουν ανενεργά. Αν όμως ένα κύτταρο έχει φθαρεί (λόγω μόλυνσης του από ιό ή από συγκεκριμένους καρκίνους) και δεν μπορεί να εκφράσει-παρουσιάσει στην επιφάνεια του μόρια MHC τύπου Iτότε τα NK cells ενεργοποιούνται και εξοντώνουν το φθαρμένο κύτταρο. Επιπλέον τα ΝΚ κύτταρα παρουσιάζουν και μια ιδιότητα της επίκτητης ανοσίας, την ειδική ανοσολογική μνήμη, που σημαίνει ότι αν στο μέλλον εμφανισθεί το ίδιο παθογόνο, αυτά ενεργοποιούνται άμεσα, για την εξόντωσή του.    

3. Πρωτείνες : το σύστημα του συμπληρώματος, κυτταροκίνες (ιντερλευκίνες, λεμφοκίνες, χυμοκίνες, ιντερφερόνες, παράγοντες νέκρωσης όγκων), λυσοζύμη , CRP

Τα όργανα και οι ιστοί του έμφυτου ανοσιακού συστήματος είναι :

1. Ο μυελός των οστών, που είναι ο τόπος καταγωγής όλων των κυττάρων του αίματος

2. Ο θύμος αδένας :Στο θύμο αδένα τα Τ λεμφοκύτταρα ωριμάζουν και γίνεται επιλογή τους ώστε να μην καταπολεμούν τα δικά μας κύτταρα

3. Δευτερεύοντα όργανα : λεμφαδένες, αμυγδαλές σπλήνας, πλάκες Payer λεπτού εντέρου, λεμφικός ιστός παχέος εντέρου και σκωληκοειδούς, το αίμα

Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον να αναφερθεί. ότι σε πρόσφατο άρθρο σχετικά με το εμβόλιο της Pfizer-BioNTech αναφορικά με την έμφυτη και επίκτητη ανοσία ( Arunachalam, P. S. et al. Systems vaccinology of the BNT162b2 mRNA vaccine in humans. Nature https://doi.org/10.1038/s41586-021-03791-x (2021)) αξιολογήθηκε η απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος στη χορήγηση του εμβολίου. Ο εμβολιασμός λοιπόν σύμφωνα με τους συγγραφείς οδήγησε σε σημαντική παραγωγή των εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι του αρχικού στελέχους της Wuhan και σε μικρότερης έκτασης παραγωγή έναντι του στελέχους B.1.351 των αντίστοιχων αντισωμάτων καθώς και σε σημαντική αύξηση των ειδικών πολυλειτουργικών CD4 και CD8 T-κυττάρων μετά τη δεύτερη δόση. 

Η δεύτερη δόση του εμβολίου διέγειρε μια έντονη απάντηση της έμφυτης άμυνας συγκριτικά με την πρώτη δόση του εμβολίου, γεγονός το οποίο στοιχειοθετείται από μια αυξημένη ι)  συχνότητα των  CD14+ CD16+  φλεγμονωδών μονοκυττάρων ιι) συγκέντρωση στο πλάσμα της  IFN-γ και ιιι) μεταγραφική δραστηριότητα του έμφυτου ανοσιακού συστήματος. Οι περαιτέρω αναλύσεις έδειξαν αύξηση κατά 100 φορές των αποικιών των μυελοειδών κυττάρων, εμπλουτισμένες σε μεταγραφικούς-απαντητικούς στην ιντερφερόνη-παράγοντες και φτωχές σε AP-1 TFs μετά τη δεύτερη δόση του εμβολίου. Τέλος οι συγγραφείς ταυτοποίησαν ξεχωριστούς δρόμους του έμφυτου συστήματος που σχετίζονται με τα CD8 T κύτταρα και τις αντισωματικές αποκρίσεις των εξουδετερωτικών αντισωμάτων και έδειξαν ότι τα μονοκύτταρα σχετίζονται με την απάντηση των εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι του  B.1.351 στελέχους. 

Είναι προφανές λοιπόν ότι ακόμη και ο εμβολιασμός στοχεύει κατά ένα κύριο λόγο το έμφυτο ανοσιακό σύστημα. Αν σε αυτό συμπεριληφθεί και η ηλικία- οι μεγαλύτερες ηλικίες έχουν εξασθενημένη απάντηση σε ιούς και σε εμβόλια ή τα παιδιά έχουν καλύτερη απόκριση στην covid-19 λόγω του ότι διαθέτουν όλα τα συστατικά (κύτταρα, κυτταροκίνες) ενός λειτουργικού και σαφέστατα νεότερου έμφυτου ανοσιακού συστήματος, εξηγείται γιατί τα παιδιά συμπεριφέρονται καλύτερα στην πανδημική νόσο. 

Η έντονη αντίδραση του παιδικού έμφυτου ανοσιακού συστήματος, η άμεση προσφορά, έτοιμων για αντίδραση, στοιχείων του όπως είναι οι ιντερφερόνες ή τα κύτταρα-φονείς, τα οποία δεν είναι εξειδικευμένα και η φυσιολογική λεμφοκυττάρωση της παιδικής ηλικίας (περίπου ως τα 7-8 έτη) ίσως να αποτελούν τη βάση μιας εκρηκτικής απάντησης του έμφυτου ανοσιακού συστήματος, η οποία δεν επιτρέπει την εξέλιξη της φλεγμονής κατά την είσοδο του ιού SARS-CoV-2 και προφανώς την αντιμετωπίζει "εν τη γενέσει" της, λόγω την πρώιμης διέγερσης των ΝΚ-κυττάρων και της παραγωγής της IFN-γ. Αν σε αυτό προστεθεί και ο μικρότερος αριθμός υποδοχέων SARS-CoV-2, μάλλον υπάρχει μια σαφής βάση επεξήγησης της συμπεριφορά των παιδιών σε σχέση με την πανδημική νόσο

Η εικόνα αυτή διαπιστώνεται και σε ήπια Covid-19 νόσο των ενηλίκων, ακόμα και σε μέτριας νόσησης περιπτώσεις, όπου φαίνεται ότι τα επίπεδα των στοιχείων του έμφυτου ανοσιακού συστήματος είναι ικανοποιητικά, γεγονός το οποίο οδηγεί τον ασθενή σε ασυμπτωματική νόσο ή σε ήπια-μέτρια ολιγοσυμπτωματική νόσο, η οποία αντιμετωπίζεται πιο εύκολα. Τα παιδιά δεν ενεργοποιούν το inflammasome και επομένως δεν προάγουν την μετατροπή της προ-κασπάσης 1 σε κασπάση-1 και άρα την ενεργοποίηση του καταρράκτη των κυτταροκινών. Πρακτικά δεν εξελίσσεται η διαδικασία της πυρόπτωσης. Αυτό συμβαίνει σε βαρειά νόσο ή σε διασωληνωμένους ασθενείς, όπου ανευρίσκονται χαμηλά επίπεδα IFN-γ, ενώ παρατηρείται και εξάντληση των ΝΚ-φονικών κυττάρων και προφανώς η γνωστή πιά εικόνα των διασωληνωμένων ασθενών.

Είναι προφανές ότι πολλά στοιχεία του puzzle της νόσου θα πρέπει να αναζητηθούν στο έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα και στην παιδική ηλικία, παρόλο που όσο θα προχωρά ο εμβολιασμός των ενηλίκων , τόσο θα πιέζονται περισσότερο τα παιδιά από την πανδημία και τόσα περισσότερα παιδιά  θα νοσήσουν, ηπιότερα στο μεγαλύτερο ποσοστό και σε μια πιό σοβαρή μορφή, σε ένα πιό μικρό ποσοστό εξ αυτών και ιδιαίτερα τα παιδιά με υποκείμενα νοσήματα ή αυτά που βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή.