Δευτέρα 5 Ιανουαρίου 2009

ΣΥΝΔΡΟΜΟ CHARGE

Πρόκειται για αυτοσωματικά επικρατούν γενετικό νόσημα που προκαλείται, κυρίως και στην τυπική του μορφή, από μεταλλάξεις στο γονίδιο που κωδικοποιεί για την CHD-7 (chromo domain helicase DNA-binding protein-7)πρωτεΐνη.
Το ακρωνύμιο CHARGE αποδίδει τη συσχέτιση μεταξύ του κολοβώματος (Coloboma), των καρδιακών ανωμαλιών (Heart anomalies), της ατρησίας των χοανών (Atresia choanae), της καθυστέρησης της ανάπτυξης & της αύξησης (Retardation of growth & development), των γεννητικών ανωμαλιών (Genital anomalies) & των ωτικών ανωμαλιών (Ear anomalies).
Οι Blake et al θεωρούν ότι για τη διάγνωση του τυπικού CHARGE συνδρόμου είναι απαραίτητη η παρουσία τουλάχιστον 4 κύριων ή 3 κύριων & 3 ελασσόνων κριτηρίων.
Η συχνότητα του συνδρόμου υπολογίζεται σε 1:8500-12000 γεννήσεις, με αναλογία μεταξύ αρρένων & θηλέων 1:1

ΚΥΡΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ CHARGE

Κολόβωμα οφθαλμού- κολόβωμα ίριδας, αμφιβληστροειδούς, χοριοειδούς, κηλίδας ή δίσκου, μικροφθαλμία, ανοφθαλμία, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς- 80-90%

Ατρησία χοανών ή στένωση-μπορεί να είναι ετερόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη, οστική ή μεμβρανώδης-50-60% (συσχετίζεται με πολυυδράμνιο)

Ανωμαλίες κρανιακών νεύρων-Ι: υποσμία ή ανοσμία-90-100%
ΙΧ/Χ: δυσκολίες κατάποσης, εισρόφηση-70-90%
VII: πάρεση (ετερόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη)-40%

Έξω ους-κοντό ή φαρδύ αυτί με μικρό ή καθόλου λοβίο, ‘κομμένη’ έλικα, προβάλλουσα ανθέλικα χωρίς συνέχεια με τον τράγο, τρίγωνη κόγχη, αβαθής χόνδρος, συνήθως ασυμμετρικός- >50%

Μέσο ους-δύσμορφα οστάρια μέσου ωτός (προκαλεί βαρηκοΐα από αγωγιμότητα)-συχνό

Έσω ους-δύσμορφος κοχλίας (διαταραχή Mondini)-μικροί ή απουσιάζοντες ημικύκλιοι σωλήνες (νευροαισθητήρια βαρηκοΐα & διαταραχές ισορροπίας)-90%

ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ CHARGE

Καρδιακές διαταραχές-μπορεί να είναι οποιουδήποτε τύπου (διαφραγματικές ανωμαλίες, παθήσεις αορτικής βαλβίδας & αορτής) αλλά τα περισσότερα είναι πολύπλοκες, όπως είναι η τετραλογία Fallot-75%

Λαγώχειλος ή λυκόστομα-20%

Τραχειοοισοφαγικό συρίγγιο-οισοφαγική ατρησία, Τ.Ε.Σ., Η-τύπου Τ.Ε.Σ.-15-20%

Νεφρικές ανωμαλίες-μικροί νεφροί, μονήρης νεφρός, ανωμαλίες θέσης, παλινδρόμηση-40%,

Γεννητικές ανωμαλίες-♂: μικροφαλλία, παλίνδρομος όρχις, κρυψορχία-50%
♀: μικρά χείλη, μικρή ή απουσιάζουσα μήτρα-25%
♂♀: απουσία εφηβείας χωρίς ορμονική παρέμβαση-90%

Ανεπάρκεια αύξησης- ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης-15%
βραχύ ανάστημα (άλλο)-70%

Προσωπείο CHARGE-τετράγωνο πρόσωπο με ευρύ προέχον μέτωπο, τοξωτά φρύδια, μεγάλα μάτια, περιστασιακά βλεφαρόπτωση, προέχουσα ρινική ράχη με τετράγωνη ρινική ρίζα, πεπαχυσμένα ρουθούνια, προέχον σαρκώδες εξωτερικό άκρο ρινικού διαφράγματος (μεταξύ των ρωθώνων), επίπεδη μέση γραμμή, μικρό στόμα, μικρό πηγούνι-μεγαλύτερο όσο αυξάνει η ηλικία, ασυμμετρία προσώπου ακόμη και χωρίς πάρεση προσωπικού

Παλαμιαία πτυχή-hockey-stick παλαμιαία πτυχή-50%

Συμπεριφορά σ-μου CHARGE-εμμονική συμπεριφορά σε νεαρότερα άτομα, ιδεοψυχαναγκαστική σε μεγαλύτερες ηλικίες

Νοητική καθυστέρηση-ήπια ή μέτρια (η πιο σοβαρή αναπτυξιακή καθυστέρηση συσχετίζεται με ανωμαλίες του τοκετού και μεγαλύτερο βαθμό όψιμης νοητικής στέρησης), οι ασθενείς με κολόβωμα και διαταραχές του έσω ωτός είναι ιδιαίτερα προσβεβλημένοι.-70-75%

ΑΛΛΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΔΕΥΟΝΤΑ ΤΟ Σ-ΜΟ, ΑΛΛΑ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΑ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Χρόνια προβλήματα με τα αυτιά- πολλές λοιμώξεις, υγρό στα αυτιά, τοποθέτηση ωτικών σωληνίσκων μέχρι την εφηβεία-85%

Χαμηλοί ώμοι (επικλινείς)- υποανάπτυκτοι μύες ωμικής ζώνης, μικροί ή απουσιάζοντες θωρακικοί μύες, βραχύς λαιμός-ΣΥΧΝΑ

Άκρα/Σκελετός- απουσιάζον αντίχειρας, υπεράριθμα δάκτυλα, σπονδυλικές ανωμαλίες (?), βραχυδακτυλία, κλινοδακτυλία

Ανωμαλίες ΚΝΣ- υδροκέφαλος, σπασμοί, ανωμαλίες στην MRI ή στην C/T-περιστασιακά

Θύμου ή παραθυρεοειδών ανωμαλίες- μικρός ή απουσιάζον θύμος, ελάττωση του ανοσοποιητικού συστήματος- σπάνια

Ομφαλοκήλη-15%

Ανωμαλίες των θηλών-εκτοπία θηλών, απουσιάζουσα ή extra θηλές-περιστασιακά

Υποτονία-ελαττωμένος μυϊκός τόνος-90%

Σκολίωση-συνήθως εξαιτίας του ελαττωμένου μυϊκού τόνου-συχνό


ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Οι ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο μπορεί στο ιστορικό τους να παρουσιάζουν τα παρακάτω:

1.ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΜΒΡΥΙΚΗ ΖΩΗ:
-ενδομήτρια καθυστέρηση
-συγγενείς καρδιακές ανωμαλίες
-λαγώχειλος ή/& λυκόστομα
-φτωχές εμβρυικές κινήσεις

2.ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΕΟΓΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ:
-νεογνό μικρό για την ηλικία γέννησης
-δύσμορφα χαρακτηριστικά
-αναπνευστικές διαταραχές/κυάνωση
-διαταραχές κατάποσης/δυσκολίες σίτισης
-αποτυχία στην αξιολόγηση της ακουστικής ικανότητας
-αδυναμία στη δίοδο ρινογαστρικού καθετήρα

3.ΚΑΤΑ ΤΗ ΒΡΕΦΙΚΗ & ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ:
-αναπτυξιακή καθυστέρηση
-δυσκολίες σίτισης
-φτωχή αύξηση
-failure to thrive

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

1.22q deletion syndrome (VCFS, DiGeorge)
2.Kabuki σύνδρομο
3.VATER/VACTERL σύνδρομο
4.Χρωμοσωμιακές ανωμαλίες
5.Εμβρυοπάθεια από ρετινοειδή
6.PAX2 μεταλλάξεις

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

-Καρυότυπος
-FISH ή aCGH
-Ουρία, κρεατινίνη, ηλεκτρολύτες (Ca++ για σύνδρομο DiGeorge)
-Δοκιμασίες πρόκλησης με LHRH & HCG
-Επίπεδα αυξητικής ορμόνης
-Γενική αίματος
-Ανοσολογικός έλεγχος

ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

-Ακτινογραφία θώρακος
-Υπερηχογράφημα εγκεφάλου
-C/T & MRI εγκεφάλου & κροταφικών οστών
-Βαριούχο γεύμα
-Υπερηχογράφημα κοιλίας
-Ακτινογραφίες σκελετού
-Υπερηχογράφημα καρδιάς

ΛΟΙΠΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

-ΗΕΓ
-ΗΚΓ
-Ακοόγραμμα & προκλητά ακουστικά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους
-Ηλεκτροαμφιβληστροειδογράφημα οφθαλμικά προκλητά δυναμικά


Πάνος Πουλόπουλος-Κώστας Πουλόπουλος
(Ο Κος Κ.Πουλόπουλος είναι ειδικός παθολόγος, ιδιώτης-email επικοινωνίας: copodo@gmail.com)