Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2008

ΑΣΘΜΑ: ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΣΥΝΕΙΣΦΕΡΟΥΝ ΣΤΗ ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ

1. Η έκθεση των ασθματικών ασθενών σε ερεθιστικές ουσίες ή αλλεργιογόνα στα οποία είναι ευαίσθητοι , φαίνεται ότι αυξάνει τα συμπτώματα του άσθματος & επισπεύδει τις εξάρσεις του άσθματος.

2. Γι` αυτούς τους ασθενείς με εμμένον άσθμα υπό καθημερινή αγωγή θα πρέπει:


-να χρησιμοποιείται το ιστορικό του ασθενούς για την παρακολούθηση της ευαισθησίας στα εποχιακά αλλεργιογόνα.
-να χρησιμοποιούνται οι δερματικές δοκιμασίες ή οι εργαστηριακές δοκιμασίες για την παρακολούθηση της ευαισθησίας στα οικιακά αλλεργιογόνα.
-να αποτιμάται η σημασία των θετικών δοκιμασιών στα πλαίσια του ιατρικού ιστορικού του ασθενούς.
3. Οι ασθενείς με άσθμα οποιουδήποτε βαθμού θα πρέπει να αποφεύγουν:


-την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου.
-την άσκηση όταν η μολυσματικότητα του αέρα είναι υψηλή.
-τη χρήση των β-αναστολέων.
-τροφές στις οποίες είναι ευαίσθητοι/ες.
4. Οι ενήλικες ασθενείς με σοβαρό εμμένον άσθμα, ρινικούς πολύποδες, ιστορικό ευαισθησίας στην ασπιρίνη ή στα NSAID θα πρέπει να αποφεύγουν αυτές τις κατηγορίες φαρμάκων & θα πρέπει να γνωρίζουν τους κινδύνους ακόμα και τη μοιραία έκβαση από τη χρήση αυτών των φαρμάκων.

5. Οι ασθενείς θα πρέπει να ακολουθούν αγωγή για τη ρινίτιδα, την κολπίτιδα και τη GERD αν είναι παρούσες.

6. Οι ασθενείς με εμμένον άσθμα θα πρέπει να εμβολιάζονται ετησίως για γρίππη.
ΕΙΣΠΝΕΟΜΕΝΑ ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ

1. ΕΚΘΕΣΗ

-Έχει ο ασθενής συμπτώματα καθ`όλη τη διάρκεια του χρόνου?
-Έχει κατοικίδια ζώα στο σπίτι του ο ασθενής? Τι ζώα?
-Έχει υγρασία κάποιο δωμάτιο του σπιτιού? (αράχνες, ζωύφια, μούχλα)
-Υπάρχει εμφανής μούχλα σε κάποιο μέρος του σπιτιού?
-Έχει δει κατσαρίδες ο/η ασθενής στο σπίτι του/της τον τελευταίο μήνα?
-Αξιολόγησε την έκθεση στα ακάρεα οικιακής σκόνης, εκτός αν ο ασθενής ζει σε περιοχή με βροχές ύψους 25-50mm το χρόνο.
Μήπως τα συμπτώματα επιδεινώνονται σε κάποιες περιόδους του χρόνου?

(Αν ναι, πότε?)
-Πρώιμα την άνοιξη? (δέντρα)
-Όψιμα την άνοιξη? (γρασίδι)
-Στο τέλος του καλοκαιριού προς το φθινόπωρο? (weeds)
-Καλοκαίρι και φθινόπωρο? (Alternaria & Cladosporium)
2. ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ
Ιστορικό ασθενούς για τον καθορισμό της ευαισθησίας στα εποχιακά αλλεργιογόνα.

Δερματικές δοκιμασίες & in vitro δοκιμασίες για την παρουσία ειδικών IgE αντισωμάτων στα κατ`οίκον αλλεργιογόνα στα οποία ο ασθενής εκτίθεται κατά τη διάρκεια του χρόνου. Οι αλλεργικές δοκιμασίες είναι ο μόνος αξιόπιστος τρόπος για τον καθορισμό της ευαισθησίας στα ετήσια κατ` οίκον αλλεργιογόνα

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ & IN VITRO ΔΟΚΙΜΑΣΙΩΝ
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΔΟΚΙΜΑΣΙΩΝ
ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ IN VITRO TESTS
φθηνότερες από τις in vitro
δεν απαιτούν τη γνώση της τεχνικής των δερματικών δοκιμασιών
τα αποτελέσματα διαβάζονται σε 1 ώρα
δεν απαιτούν διαθεσιμότητα αλλεργικού εκχυλίσματος
πιο ευαίσθητες από τις in vitro
μπορούν να εφαρμοσθούν σε ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα που καταστέλλουν τις άμεσες δερματικές δοκιμασίες (αντιισταμινικά, αντικαταθλιπτικά)
τα αποτελέσματα είναι εμφανή στον ασθενή, γεγονός το οποίο μπορεί να ενθαρρύνει τη συμμόρφωσή του με τα περιβαλλοντικά μέτρα ελέγχου.
δεν υπάρχει κίνδυνος για συστηματικές αντιδράσεις
μπορούν να γίνουν σε ασθενείς με εκτεταμένο έκζεμα
3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΘΕΤΙΚΩΝ ΑΛΛΕΡΓΙΚΩΝ ΔΟΚΙΜΑΣΙΩΝ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ
ΖΩΑ : Αν υπάρχουν ζώα στο σπίτι του ασθενούς & ο ασθενής είναι ευαίσθητος σ` αυτά, η πιθανότητα η αλλεργία σε αυτά τα ζώα να σχετίζεται με τα συμπτώματα του άσθματος αυξάνεται, αν οι απαντήσεις στις ακόλουθες ερωτήσεις είναι θετικές. Πάντως και η έλλειψη θετικών απαντήσεων δεν αποκλείει τη σχέση των ζώων και των συμπτωμάτων.

-Τα ρινικά, οφθαλμικά ή πνευμονικά συμπτώματα εμφανίζονται σε ένα δωμάτιο όπου οι μοκέτες έχουν ή μόλις έχουν καθαρισθεί (με ηλεκτρική σκούπα)?
-Βελτιώνονται τα ρινικά, οφθαλμικά ή πνευμονικά συμπτώματα όταν απομακρύνεται ο ασθενής από το σπίτι για μια εβδομάδα ή περισσότερο?
-Επιδεινώνονται τα συμπτώματα το πρώτο 24ωρο μετά την επιστροφή του ασθενούς στο σπίτι?
ΑΚΑΡΕΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΣΚΟΝΗΣ : Η πιθανότητα η αλλεργία στα ακάρεα να σχετίζεται με τα συμπτώματα του άσθματος αυξάνεται, αν οι απαντήσεις στις ακόλουθες ερωτήσεις είναι θετικές. Πάντως και η έλλειψη θετικών απαντήσεων δεν αποκλείει τη σχέση της οικιακής σκόνης και των συμπτωμάτων
-Τα ρινικά, οφθαλμικά ή πνευμονικά συμπτώματα εμφανίζονται σε ένα δωμάτιο όπου οι μοκέτες έχουν ή μόλις έχουν καθαρισθεί (με ηλεκτρική σκούπα)?
-Το στρώσιμο ενός κρεβατιού προκαλεί ρινικά, οφθαλμικά ή αναπνευστικά συμπτώματα?
ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ ( ΓΥΡΕΙΣ & ΜΥΚΗΤΕΣ ) : Η συνεισφορά των γύρεων & των μυκήτων στην πρόκληση των συμπτωμάτων του άσθματος είναι πιθανή, όταν η απάντηση στην παρακάτω ερώτηση είναι θετική:
-Επιδεινώνεται το άσθμα σας σταθερά την άνοιξη, το καλοκαίρι, το φθινόπωρο ή σε κάποιες περιόδους της εξελισσόμενης εποχής?
Συνήθως αν οι γύρεις & οι μύκητες προκαλούν επιδείνωση των συμπτωμάτων του άσθματος, ο ασθενής θα παρουσιάζει & συμπτωματολογία αλλεργικής ρινίτιδας.
ΟΙΚΙΑΚΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ (ΜΟΥΧΛΑ) : Η συνεισφορά των οικιακών μυκήτων στην πρόκληση των συμπτωμάτων του άσθματος είναι πιθανή, όταν η απάντηση στην παρακάτω ερώτηση είναι θετική:
- Τα ρινικά, οφθαλμικά ή πνευμονικά συμπτώματα εμφανίζονται σε υγρά & μουχλιασμένα δωμάτια, όπως είναι τα υπόγεια?
4. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ-ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
Το πρώτο και σημαντικότερο μέτρο είναι η αποφυγή στην έκθεση των αλλεργιογόνων. Τα παρακάτω αποτελούν επικουρικά μέτρα για τον έλεγχο των αλλεργιών:
ΖΩΑ:
-απομάκρυνση των ζώων από την οικία του ασθενούς
-αν η απομάκρυνση δεν είναι εφικτή, τότε:
1. απομάκρυνση του ζώου από το υπνοδωμάτιο του ασθενούς.
2. η πόρτα του υπνοδωματίου πρέπει να παραμένει συνεχώς κλειστή-σκεφθείτε την τοποθέτηση φίλτρων στις εξόδους για την παγίδευση αερομεταφερόμενων ζωικών παραγώγων.
3. απομάκρυνση των επενδυμένων επίπλων και των χαλιών από το σπίτι ή απομόνωση του ζώου από αυτά, κατά το δυνατόν.
ΑΚΑΡΕΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΣΚΟΝΗΣ :
Τα ακάρεα οικιακής σκόνης βρίσκονται σε περιοχές με έντονη υγρασία, αλλά όχι σε περιοχές που βρίσκονται σε υψόμετρο ή σε ξηρές περιοχές, εκτός αν υπάρχει υγρασία στον οικιακό αέρα. Τα ακάρεα εξαρτώνται από την ατμοσφαιρική υγρασία & το τρίχωμα των ανθρώπων. Υψηλά επίπεδα ακάρεων μπορούν να ανευρεθούν στη σκόνη από στρώματα, μαξιλαροθήκες, χαλιά, επενδυμένα έπιπλα, κλινοσκεπάσματα, ρούχα και μαλακά παιχνίδια. Το κρεβάτι του ασθενούς είναι η πιο σημαντική πηγή ελέγχου των ακάρεων. Τα προτεινόμενα μέτρα ελέγχου είναι τα εξής:
απαραίτητα μέτρα
-τοποθέτηση του στρώματος σε αντιαλλεργικό κάλυμμα
-τοποθέτηση του μαξιλαριού σε αντιαλλεργικό κάλυμμα ή εβδομαδιαίο πλύσιμό του.
-πλύσιμο των σεντονιών & των κουβερτών εβδομαδιαίως στους >70 0C
επιθυμητά μέτρα
-ελάττωση της οικιακής υγρασίας κάτω του 50%
-απομάκρυνση των χαλιών από το υπνοδωμάτιο
-αποφυγή ύπνου ή ξαπλώματος σε επενδυμένα έπιπλα.
-απομάκρυνση χαλιών που βρίσκονται πάνω σε τσιμέντο.
-ελάττωση του αριθμού των παραγεμισμένων παιχνιδιών & πλύσιμο των παιχνιδιών εβδομαδιαίως σε καυτό νερό.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν χημικοί παράγοντες για την αδρανοποίηση & τη φόνευση των ακάρεων, χωρίς όμως να συστήνεται η συστηματική τους χρήση.
ΚΑΤΣΑΡΙΔΕΣ :
Η ευαισθησία και η έκθεση στις κατσαρίδες είναι συχνή μεταξύ των ασθενών με άσθμα που ζουν στα αστικά κέντρα.
-αποφυγή εκτεθειμένων φαγητών
-αποφυγή εκτεθειμένων σκουπιδιών
-χρήση δηλητηριασμένων παγίδων, βορικού οξέος & παγίδων (προτιμότερη από τη χρήση χημικών παραγόντων οι οποίοι μπορεί να λειτουργούν ερεθιστικά στους ασθματικούς ασθενείς). Αν χρησιμοποιηθούν χημικοί παράγοντες, το σπίτι θα πρέπει να αεριστεί καλά & ο ασθενής να επιστρέψει αφού έχει εξαφανισθεί η οσμή από την εφαρμογή των παραγόντων αυτών.
ΟΙΚΙΑΚΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ (ΜΟΥΧΛΑ) :
Οι οικιακοί μύκητες εμφανίζονται σε περιβάλλοντα με υγρασία. Τα παιδιά που ζουν σε σπίτια με υγρασία έχουν αυξημένα αναπνευστικά συμπτώματα, αλλά η σχετική συνεισφορά των μυκήτων, των οικιακών ακάρεων ή των ερεθιστικών παραγόντων δεν είναι ξεκάθαρη.
-διόρθωση των διαρροών
-καθαρισμός των μουχλιασμένων επιφανειών
-ελάττωση της οικιακής υγρασίας κάτω του 50%
ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΑ (ΔΕΝΤΡΑ, ΓΡΑΣΙΔΙ, ΦΥΤΑ & ΕΠΟΧΙΑΚΟΙ ΣΠΟΡΟΙ) :
-κλειστά παράθυρα και χρήση air-condition, ιδιαίτερα κατά το μεσημέρι & το απόγευμα
-διεξαγωγή εξωτερικών δραστηριοτήτων μετά την ανατολή του ηλίου
5. ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΠΟΤΕ?
1. όταν υπάρχει ξεκάθαρη σχέση μεταξύ των συμπτωμάτων και της έκθεσης σε ένα αναπόφευκτο παράγοντα, στον οποίο ο ασθενής είναι ευαίσθητος.
2. όταν τα συμπτώματα διαρκούν όλο το χρόνο ή κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.
3. όταν υπάρχει δυσκολία στον έλεγχο των συμπτωμάτων με τη φαρμακευτική αγωγή είτε λόγω αναποτελεσματικότητας είτε λόγω χορήγησης πολλαπλών σκευασμάτων ή λόγω μη αποδοχής της φαρμακευτικής αγωγής. Η διάρκειά της είναι 3-5 ημέρες. Αντιδράσεις- βρογχόσπασμος- είναι συχνότερες μεταξύ των ασθενών με άσθμα, ιδιαίτερα σε αυτούς με μη καλά ελεγχόμενο άσθμα, συγκριτικά με τους ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα
6. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΤΟΝ ΟΙΚΙΑΚΟ ΑΕΡΑ
ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΧΑΛΙΩΝ
-1 ή 2 φορές εβδομαδιαίως
-οι αλλεργικοί ασθενείς πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση συμβατικών ηλεκτρικών σκουπών
-θα πρέπει να παραμένουν εκτός των δωματίων στα οποία χρησιμοποιείται ή μόλις έχει χρησιμοποιηθεί μια ηλεκτρική σκούπα.
-αν καθαρίζουν οι ίδιοι οι ασθενείς μπορούν να χρησιμοποιούν μια μάσκα σκόνης, μια κεντρική καθαριστική μονάδα ενώ ο σάκος συλλογής βρίσκεται εκτός σπιτιού ή μια ηλεκτρική σκούπα με HEPA (high-efficiency particulate air)-φίλτρο ή με διπλή σακούλα.
ΥΓΡΑΝΤΗΡΕΣ & ΕΞΑΕΡΩΤΗΡΕΣ
-δεν συνιστώνται
AIR-CONDITION
-συνιστώνται διότι διατηρούν κλειστά τα παράθυρα και τις πόρτες, γεγονός το οποίο προλαμβάνει την είσοδο των εξωτερικών αλλεργιογόνων
-η χρήση κεντρικής μονάδας είναι ακόμα καλύτερη, διότι επιτρέπει τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της υγρασίας .
ΑΦΥΓΡΑΝΤΗΡΕΣ
-συνιστώνται για τις περιοχές όπου η υγρασία του εξωτερικού χώρου είναι υψηλή καθ` όλη τη διάρκεια του έτους.
ΚΑΘΑΡΙΣΤΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ
-τα ηλεκτροστατικά φίλτρα ή τα HEPA-φίλτρα φαίνεται ότι ελαττώνουν το αερομεταφερόμενο μικροτρίχωμα των γατών, τους σπόρους των μυκήτων & εν μέρει τον καπνό του τσιγάρου. Δεν μπορούν να ελαττώσουν την έκθεση των ακάρεων οικιακής σκόνης & τα αλλεργιογόνα προερχόμενα από τις κατσαρίδες, τα οποία αποτελούν βαρειά συσσωμάτια και δεν μπορούν να μεταφερθούν με τον αέρα.
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΣΚΟΝΗΣ ΑΕΡΑ
-τα συστήματα αυτά φαίνεται ότι ελαττώνουν τα επίπεδα των αερομεταφερόμενων μυκήτων
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Η διάγνωση του επαγγελματικού άσθματος τίθεται όταν υπάρχει σχέση μεταξύ των συμπτωμάτων του άσθματος και της εργασίας, με βελτίωση της συμπτωματολογίας μετά την απομάκρυνση από το χώρο εργασίας για κάποιο χρονικό διάστημα.
Ο ασθενής μπορεί να αδυνατεί να αναγνωρίσει τη σχέση άσθματος-εργασίας, δεδομένου ότι τα συμπτώματα εμφανίζονται αρκετές ώρες μετά την έκθεση. Οι επανειλλημένες μετρήσεις του PEF στο χώρο εργασίας & μακριά από αυτόν μπορούν να τεκμηριώσουν τη σχέση.
Η έκθεση στο χώρο εργασίας σε χημικά ή σκόνες μπορεί να επάγει την εμφάνιση άσθματος, το οποίο επιμένει και μετά το πέρας της έκθεσης. Το γεγονός αυτό θα πρέπει να διαφοροδιαγιγνώσκεται από το αλλεργικα ή ερεθιστικά επαγόμενο προυπάρχον άσθμα. Η οξεία έκθεση σε ερεθιστικά αέρια, σκόνες ή οσμές μπορούν να προκαλέσουν μια κατάσταση που μοιάζει με το άσθμα (σύνδρομο δυσλειτουργίας αντιδραστικών αεραγωγών)
ΕΡΕΘΙΣΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
ΚΑΠΝΟΣ ΤΣΙΓΑΡΟΥ
ΡΥΠΑΝΣΗ ΑΕΡΑ
-αυξημένη υγρασία
-αύξηση εισπνεόμενου όζοντος
-αύξηση εισπνεόμενου SO2
-αύξηση εισπνεόμενου NO2
-έκθεση σε οσμές αερίων
-έκθεση σε οσμή λαδιού
-έκθεση σε φούρνους κηροζίνης
-έκθεση σε καιόμενα ξύλα & δάση
-έκθεση σε sprays
-έκθεση σε ισχυρές οσμές
ΑΛΛΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΣΟΒΑΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΣΘΜΑΤΟΣ
1.ΡΙΝΙΤΙΔΑ/ΚΟΛΠΙΤΙΔΑ
2.Γ.Ο.Π.
3.ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΠΙΡΙΝΗ
4.β-ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ
5.ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ
6.ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΑ ΑΛΑΤΑ ΘΕΙΩΔΟΥΣ ΟΞΕΟΣ
-πατάτες
-γαρίδες
-ξηρά φρούτα
-μπύρα
-κρασί
-την έκθεση στα αλλεργιογόνα στα οποία είναι ευαίσθητοι.
-να αναγνωρίζεται η έκθεση στα αλλεργιογόνα

Πάνος Πουλόπουλος